Trikoloji: Saç, baş derisi ve saç köklerini araştıran bilim dalı
1995 yılında Londra'da Herb'de Trikoloji eğitimi aldıktan sonra 2003 yılında Almanya Darmstadt- Goldwell Akademi'de Trikoloji ve Ürün Portföyü eğitimi gören Zafer Bayram ile trikolojinin kuaförlük ile ilişkisini konuştuk.
Trikoloji nedir?
Trikoji saç ve saç derisiyle ilgili oluşan sorunları ortadan kaldırmak için oluşan kuaförlerin de büyük ölçüde destek alması gereken çok önemli bir birimdir. Trikoloji ve dermatoloji birbirinden destek alır.
Kuaförün trikoloji ile içiçe olması gerekir. Saçın oluşumunu sağlayan biyolojik değerleri, kullanılan kimyasal malzemeyi, verdikleri servislerin olumlu geri dönüşümünü sağlamak için kuaförler trikolojiyi bilmek zorundadır.
Ben kuaförlükten geliyorum. İngiltere’de ve Almanya’da kimya ve biyoloji konusunda eğitim aldım. Bu dalda ilerlemek isteniyorsa, çok büyük kaynaklar var.
Kuaförler saçın pH değerleri ile ilgili çok fazla sorun yaşıyor. Trikolojiyi bilmek, kuaförlere daha bilinçli ve iyi bir servis sunabilme şansı sunuyor. Hangi servisi verirseniz verin, eğer saç sağlıklı değilse hiçbir zaman iyi bir sonuç alamazsınız.
1860 yıllarında İngiltere’de oluşan trikolojinin temelinde daha çok deri altındaki sorunlar vardır. Saç dökülmesi, deri altında oluşan hastalıkları anlatan bir bilim dalıdır.
Kuaför, derinin altıyla ilgilenmesine gerek yok, ama deri ile de çalışıyor. Kuaförler hem trikoloji, hem de dermatoloji ile beraber çalışmak zorundadır.
Kuaförler kullandıkları boyayı deriye de bulaştırıyorlarsa, trikoloji konusuyla ilgilenmeleri gerekiyor. Aksi taktirde yaptığı işlerde itibar göremez.
Ben her zaman eğitimlerde verdiğim üründen önce saçı anlatmayı ilke edindim. Ürün anlatmanız bir şey ifade etmiyor. Çünkü kuaför ürünü kullanacağı zemini tanımıyor.
Salonlarda müşterilere kimyasal işlem yapan tüm kuaförlerin trikoloji bilgisi olması gerekiyor. Fakat, sektörde usta çırak sistemiyle öğrenilen bir düzen var. Ama artık yeni iş yasasında şartnameler geliyor. Kuaför salonunda çalışanların sertifika ve ya diplomaya sahip olmaları gerekiyor.
Tercih edilmek istiyorsanız bütünüyle işinizi çok iyi yapıyor olmanız lazım. Kuaför müşterinin beklentileri doğrultusunda bir sonuca gitmek istiyor. Bir an önce sonuca gidip, alkış almak istiyor. Deride oluşmuş bir yara ve ya bunu engelleyecek alerjik bir reaksiyonlar oluşuyor. Çok bilgiye sahip olmadığı için bunu analiz edemeyen kuaförler var. Müşteri canı yandığı için bir daha o kuaförü tercih etmiyor. Bu yüzden güvenlik çok önemli.
Avrupa’da böyle bir hata yatığınız taktirde lisansınız iptale kadar gidiyor. Türkiye’de bunu sorgulayan yasa yeni oluşuyor. Müşterinin salondan mutlu çıkmasını sağlayacak esas kural sağlık, güzellik ve fiziksel anlamda güvenliktir.
Saç kaybı ne zaman başlar?
Saç her zaman dökülür. Trikoloji eğitimlerinde birçok döngü gördük. Dermatoloji bu konuda yönlendiriyor. Dönemsel olarak dökülmelerin hızlandığı ya da yavaşladığı görülüyor. Gençlik evrelerinde günde 60-100 tel döküldüğü devrelerdir. Bu yaşlarda vücut gelişim evrelerini devam ettirdiği için kellik göremezsiniz. Erkeklerin oluşturduğu testosteron hormonu kıl kökünde farklı konumlarla karşımıza çıkıyor. Vücutta diğer bölgelerde tüylenme artarken, saçta azalır. Hamilelik sürecinde de kadınlık hormunu azalır ve saç dökülmeleri başlar.
Bir hücre kıl yapısı 25 kere kendini yenileme özelliğine sahiptir ve bunu 3-8 yıl arasında tekrarlar. Bu evreler belli bir süre içerisinde 25 kere kendini tamamladıktan sonra o hücre artık kıl dokusunu çıkarmaz ve kellik karşımıza çıkar. Genelde 20’li yaşlardan sonra erkeklerde çok yoğundur. Kadınlarda hamilelik, menopoz, kanser gibi hastalıklar saç dökülmesini tetikler.
Dökülmeler sadece bir nedene bağlı değildir. Sekiz çeşit dökülme şekli vardır. Bu dökülmelerin mevsimsel dönemleri içerisinde insanın kendini gelecek mevsime hazırladığı dönem vardır. Bunlar da etkilidir. Hastalık, menopoz, testosteron hormonunun artması, diyetsel değerlerin değişmesi, mevsim geçişleri, psikolojik hastalıklar, endorfin, salgılamış olduğunuz hormon değişiklikleri nedeniyle korku saç dökülmesini çok büyük etkiler.
Saç ekimi hangi aşamada yapılmalı?
Saçlar tamamen dökülmeden önce saç ekimi yapılmalıdır. Çünkü bu sayede saç ekimi doğal bir şekilde mümkün olur.
Saçlarda aşırı yağlanma, pullanma ve kaşınmanın nedenleri nedir?
Vücudumuz asidik ama sıvılarımız alkalindir. İnsan dünyaya geldiği zaman pH değeri nötrdür, yaşam döngüsü içerisinde ilerledikçe vücut dokusu sıkılaşır. Havadaki birçok partikül deride kaşıntıya neden olur. Bu yüzden alerjik reaksiyonların büyük bir kısmı pH değerine bağlıdır. Kuaförlerin kullandıkları malzemeler alkalindir, deri ise asidik olduğu için kaşıntı, pullanma gibi birçok tepki ile karşılaşılabilir. Bu yüzden çok dikkatli olmak ve ürünler hakkında detaylı bilgiye sahip olmak gerekiyor.
Biyoloji ve kimya bilgisinin çok iyi olması, hangi ürünün nasıl reaksiyon vereceğini öngörmek gerekiyor. Saçın doktoru biziz. Fakat bu konuda sektör olarak çok eğitimli değiliz.
Saçta cansız ve donuk görünüm neden kaynaklanır? Parlak ve sağlıklı saçlar için neler yapmak gerekir?
Bir saç kendi çapı içerisinde şişer ve sıkışır. Bunun sebebi pH’dır. Eğer saçı kullandığınız ürünlerle çok fazla şişirirseniz, saçın üzerindeki pul tabakası açılır ve gelen ışığı yansıtacak yüzeyde bir pürüz oluştuğundan yansıma göremezsiniz. Saçın şişmesi genelde kimyasal ürün değerleri ve sıcak soğuk değerlerine bağlıdır. Sıcak saçı şişirir, soğuk ise saçı sıkıştırır.
Kimyasal ürünlerin içerisinde asitli bir doku varsa ve pH değeri 3-7 arasında artı elektrik yüklü bir ürünse pul tabakası sıkışır ve yansır. Ama pH yüksekse saç şişer ve yansıma olmaz. Bir saçın pH değeri 5.5 ise siz saça açıcı gibi 10.5 pH değerinde bir yüksek alkalinli bir ürün verdiğinizde saç şişer.
Kuaförlükte saçın dip kısımları kuaför ve müşteriyi ilgilendirir, saçın diplerinin kapanmaması müşteri ve kuaför arasındaki diyalogdur. Ama saçın boyları kuaförün vitrinidir. Bu yüzden her zaman müşterinin sağlığı ön planda tutulmalıdır, böylece müşteriyi de kazanır.
Sağlıklı olmayacağını düşündüğünüz bir işlemi yapmak yerine her zaman müşteriyi düşünmelisiniz. Müşterinin saçlarının bakımı için en uygun ürünleri kullanmak, trikolojiyi çok iyi bilmek gerekir.
Saç yapısını güçlendirmek için neler yapmak gerekir?
Derinin üst ve alt kısmını güçlendirmek gerekiyor. Müşteri beslenme türevlerine, yaşam döngülerine çok dikkat edecek. Spor yapmak, sigaradan uzak durmak. Çok yüksek yağ oranları tüketmek kan devir daimini azaltır ve saçın uzayan kısmında kırılmalar yaratır.
Saça yapılan uygulamada kullanılacak ürünün pH değerinin, içerisinde kullanılan kimyasal bileşenlerin ve uygulama tekniklerini çok iyi bilmesi gerekiyor.
Tüketicilerin dikkat etmesi gereken, klorlu suyun pH değeri 9.5’dir, saçı yıkadıktan sonra bir bardak su ile durulamak çok faydalıdır. Kullanacakları şampuan ve kreme, yıkama tekniğine, uygulamaya çok dikkat etmek zorundalar. Kuaförden çıktıktan sonra saçın sağlığını korumak gerekiyor.
Kuaförleri trikoloji eğitimlerine katılmaları konusunda nasıl yönlendirirsiniz?
Ben 1999 yılından beri DOĞATEK’in teknik bölümündeyim. Şu an ürünlerin eğitimlerini veriyoruz. İlk önce biz firma olarak bağlı olduğumuz kurumların verdiği trikoloji eğitimlerinden başlıyoruz. Bir kuaför belli bir firmadan ürün aldığı zaman belli eğitimleri almaya hak kazanır. Organic Color ve Goldwell markaları olarak her salonda öncelikle trikoloji eğitimi veririz.
Kuaförlük ve tıp değerleri içinde iki farklı trikoloji eğitimi vardır. Kuaförlerin alacağı eğitim saçın dokusu yapısı öğretiliyor.
Birçok firma trikoloji hakkında kuaförleri bilgilendiriyor. Nişantaşı’nda Hair Academy var. İngiltere’de akademik anlamda College of Pure Trichological’de trikoloji eğitimi alıp, sertifika almak mümkün. Türkiye’de kuaförlerin trikolojist olmasını çok isterim. Salonda bir kuaförün trikoloji belgesinin olması da ona değer kazandırır.
Paylaştığınız bilgiler için teşekkür ediyoruz.
